Merkezi Olmayan Uygulama Nedir

Merkezi olmayan uygulama (MOU) ya da ingilizce ifadeyle Decentralized Application (dapp) blockchain teknolojisiyle ortaya çıkmış günümüzün en yeni ve en heyecan verici teknolojilerinden biridir.

Günümüz internet kullanıcılarının web sitelerinde paylaştıkları kendi verileri üzerinde tek başına kontrol yetkileri yoktur.

Merkezi Olmayan Uygulama Nedir

Ethereum, internet tasarımının sorunlu bir parçasını çözmek için blok zinciri kullanmaya çalıştığı için eşsizdir.

Herkesin dapps (decentralized applications) adı verilen uygulamalarını yayınlayabildiği “merkezi olmayan uygulama mağazası”na benzemektedir; bugünkü uygulamalardan farklı olarak (Gmail veya Uber’i düşünün) kullanıcıların bilgilerini işlemek veya yönetmek için bir aracıya ihtiyaç duymaz.

Dapps kullanıcıları ve sağlayıcıları doğrudan birbirine bağlar.

Örnek vermek gerekirse merkezi olmayan bir Twitter’da bu sistemin kullanıldığını düşünelim. Bu tasarım sansüre karşı dayanıklıdır. Blok zincire bir mesaj yayınladığınızda, bu mesaj Twitter şirketi tarafından bile silinemez hale gelir. Dolayısıyla Twitter sizi sansürleyemez.

Ancak, daha yeni bir konsept olduğu için merkezi olmayan uygulama tam bir tanıma sahip değildir.

En temel özellikleri, açık kaynak kodlu olmaları ve merkezi bir kırılma noktasına sahip olmamasıdır.

Üç tip

Bu yeni teknolojinin internetin vahşi ortamında ortaya çıkmasıyla, ethereum savunucuları “herşeyi merkezsizleştirme” düşüncesiyle heyecanlanabilirler. Ancak, kullanıcıların bu bilgi işlem platformu ile oluşturabilecekleri uygulamalar biraz dar olabilir.

Ethereum makalesi (white paper), merkezi olmayan uygulamaları üç tür olarak böler: para yöneten uygulamalar, paranın dahil olduğu uygulamalar (ancak bir başka parça da gerektirir) ve oylar ve yönetim sistemlerini içeren “diğer” kategorideki uygulamalar.

İlk uygulama tipinde, bir kullanıcının ağın dağıtık bilgisayar node’larını kullanarak bu verilerin dağıtımını kolaylaştırmak için başka bir kullanıcıyla sözleşme yapmanın bir yolu olarak etheri al-sat yapması gerekebilir.

İkinci uygulama türü, parayı blockchain dışındaki bilgilerle harmanlar.

Örneğin, dış hava şartlarına bağlı bir ürün sigortası uygulaması. (Örneğin bir çiftçi, çalışmalarını etkileyen bir kuraklık varsa otomatik olarak ödeme yapan bir türev ürün satın alabilir)

Bu akıllı sözleşmeleri yürütmek için, dış dünyayla ilgili güncel bilgileri aktaran sözde “oracle“lara dayanılır. (Ancak, bazı geliştiricilerin bu kullanım durumunun merkezi olmayan bir şekilde yapılabileceğinden şüphe duymaları dikkat çekicidir.)

Bitcoin mali otoriteleri yok edebilirse, şirketler ve diğer kuruluş türleri için de aynı şeyi yapabilir miyiz?

Merkezi olmayan özerk kuruluşlar (Bakınız: DAO Nedir), merkezi olmayan uygulama için çok güzel bir örnektir.

Hedef, lidersiz ve yöneticisiz bir şirket demek oluyor; başlangıçta, üyelerin nasıl oy kullanabileceği ve şirket fonlarının nasıl açılacakları konusunda program kuralları belirlenir ve ardından herşeyi sisteme bırakırsınız.