Diğer tüm açık blockchain’ler gibi, etherum da olabildiğince çok kullanıcıyı desteklemeyi amaçlıyor.

Sorun şu ki, bugün platformun sınırlarını gerçekten tam olarak bilemiyoruz.

Blok başına hesaplamada kodlanmış bir sınırlama nedeniyle, ethereum blok zinciri şu anda, Visa tarafından işlenen 45.000’e kıyasla, yaklaşık olarak saniyede yaklaşık 15 işlemi desteklemektedir.

Ethereum ve diğer blok zincir sistemlerinin bu sınırlaması uzun zamandır geliştiriciler ve akademisyenler tarafından tartışılan konu olmuştur.

Her ne kadar Ethereum geliştiricileri, Ethereum ekosistemindeki esnek akıllı sözleşme platformunun bitcoin’den nasıl farklı olduğunu vurgulasalar da, örneğin, ölçeklenebilirlik noktasında bitcoin ile aynı sorunu taşımaktadır.

İşte bu ölçeklenebilirlik sorunu her ne kadar kulağa nahoş gelse de, henüz resmi olarak yayınlanmamış bazı çözüm önerilerinde umut var gözüküyor.

Ölçekleme neden bu kadar zor?

Ethereum ve bitcoin, merkezi otorite olmadan kimin neye sahip olduğunun doğru bir şekilde kaydedilmesini sağlamak için teknik püf noktaları ve teşviklerin bir kombinasyonunu kullanır.

Sorun şu ki, kullanıcı sayısını da artırırken bu dengeyi korumak zor. (Özellikle ortalama insanların kahve satın almak için sistemi kullanabileceği noktaya gelindiği zaman).

Çünkü ethereum, her biri tüm ethereum işlem geçmişini ve hesap bakiyelerinin ve akıllı sözleşmelerin mevcut “durumunu” saklayan node adını verdiğimiz bir “düğümler” ağına bağlıdır. Bu, özellikle de toplam işlem sayısının her yeni blokta yaklaşık 10-12 saniyede bir arttığını düşünürsek, hantal bir iştir.

Burada aklınıza hemen şu çözüm gelebilir: neden blok boyutu arttırılmıyor? Güzel bir fikir ama blok boyutu arttırılırsa bir node’un depolaması gereken verilerin boyutu da büyümüş olacak ve bu da düğümleri ağdan uzaklaştırıyor olacak. Çünkü node’lar büyürse sadece birkaç büyük şirket bunları çalıştırmak için gereken kaynaklara sahip olacaktır. Bu da ağın merkezileşmesine neden olacaktır.

Tam bir düğüm (full node) çalıştırmak, kullanıcıların gizlilik ve güvenlikten yararlanabilmeleri için en iyi yoldur. Tam düğümleri daha da zor hale getirmek, işlemleri kendileri doğrulayabilecek kişi sayısını daha da kısıtlayacaktır.

Başka bir deyişle, ademi merkeziyetçilik ve ölçeklenebilirlik şu anda zor durumdadır, ancak geliştiriciler bu konuda yollar aramaktadır.

Ethereum Sharding nedir?

Çalışmalarda, her biri farklı bir ölçeklenebilirlik sorunu ele alan birkaç ethereum ölçeklendirme projesi var.

Yukarıda bahsettiğim gibi, problemlerden biri, her bir düğümün her bir hesabın güncellenmiş durumunu ağda saklaması gerektiğidir.

“Sharding“, veritabanını parçalara ayıran ve her parçayı farklı bir sunucuya koyan “database sharding” adı verilen geleneksel bir ölçekleme tekniğinden yararlanır.

Sharding’in amacı, ağın tam durumunu ve gerçekleşen her işlemi saklayan “full node” gereksinimini ortadan kaldırmaktır.

Bunun yerine, her düğüm bu verilerin bir alt kümesini saklar ve yalnızca bu işlemleri doğrular. Bir düğümün saklamadığı işlemler veya bloklar hakkında bilgi sahibi olması gerekiyorsa, ihtiyaç duyduğu bilgilere sahip başka bir düğüm bulur.

Ethereum sharding nedir sorusunun kısa ve öz cevabı budur.

Buradaki problem, sürecin tam olarak güvenilir olmamasıdır, çünkü bu modelde düğümlerin diğer düğümlere gereksinim duyması gerekmektedir.

Ethereum bu problemi, bir sistemdeki aktörleri belirli bir şekilde harekete geçiren “kriptoekonomik teşvikler” kullanarak çözmek istiyor – bu durumda düğümlerin diğer düğümlere geçerli ve doğru bilgileri geçmesini sağlaması gerekiyor.

Zincir dışı işlemler

Lightning Network tarzı “off-chain” yani zincir dışı işlemler kapasiteyi arttırmaya yardımcı olabilir. Bu konsepte göre, çoğu işlem zincir dışı mikro ödeme kanalları üzerinden yapılacak ve blok zincir üzerindeki yük kaldırılacaktır.

Bunun, teoride, işleyişinin nedeni, her iki tarafın da istediği zaman blok zincirine transaction’ı gönderebilmesi ve işlemi sonlandırabilmesidir.

Bu eklenti ile, ethereumun hesaplama limiti çok fazla artmaya gerek duymaz ve ethereum gönüllüleri için tam düğüm çalıştırmak halen makul olacaktır.

Ölçeklenme ne kadar sürecek?

Bu zor bir soru, çünkü ölçekleme cephesinde hala çok fazla test devam ediyor. En son Vitalik “Sharding geliyor” diye bir tweet attı. Bundan güncellemenin yakın zamanda hayata geçirileceğini düşünebiliriz.

Vitalik Buterin’in uzun vadeli hedefi, platformu Visa gibi yüksek sayıda işlemin gerçekleştiği bir hale getirmek.

Özetle, şu anda ethereum, saniyede yalnızca birkaç işlem gerçekleştirebilse de, mimarları geleceğe dair yüksek umutlara sahip gözüküyor.

Yazımızın sonuna geldik. Umarım Ethereum sharding nedir, ne değildir bir fikir edinmişsinizdir.