The Economist’in 1988 Tarihli Bitcoin Yazısı

The Economist’in 1988 tarihli Bitcoin yazısı Bitcoin dünyasında çok önemli bir yer teşkil eder. Aşağıdaki yazı 9 Ocak 1988 yılında The Economist’te yayınladı. Kapakta “Yeni Dünya Kuruna Hazı Olun” yazıyordu. 2018 civarında yeni bir para birimi çıkacağı ve bunun adının Phoenix (Anka Kuşu) olacağı tahmin ediliyordu. Phoenix’i Bitcoin olarak düşünebilirsiniz. Yazının orjinalini burada, Türkçe çevirisini aşağıda bulabilirsiniz.

The Economist’in 1988 Tarihli Bitcoin Yazısı

Phoenix’e Hazır Olun

Bundan otuz yıl sonra, Amerikalılar, Japonlar, Avrupalılar ve birçok zengin ülkedeki insanlar ve nispeten fakir olanları muhtemelen alışveriş için aynı para birimiyle ödeme yapıyor olacak. Fiyatlar dolar, yen ya da D-sembolü ile değil, diyelim ki phoenix (anka kuşu) olarak adlandırılacak. Phoenix, şirketler ve alışveriş yapan kişiler tarafından tercih edilecek, çünkü günümüzdeki ulusal para birimlerine göre daha uygun olmuş olacak ve o zaman son yirminci yüzyıldaki ekonomik yaşama büyük bir aksaklık oluşturacak tuhaf bir neden olarak görülecektir.

1988 başında bu tuhaf bir tahmin olarak görünmektedir. Nihai para birliğiyle ilgili teklifler beş ila on yıl önce çoğaldı ancak 1987’deki aksilik öngörülmedi. Büyük ekonomili hükümetler, daha yönetimli bir döviz kuru sistemine, yani radikal para reformu için mantıksal bir geleceğe doğru bir ya da iki adım ilerlemeye çalıştı. Altta yatan ekonomik politikalardaki işbirliği eksikliği nedeniyle korkunç bir şekilde çöktüler ve Ekim ayındaki borsa kazasında faiz oranlarının yükselmesine neden oldular. Bu olaylar, döviz kuru reformcularını küçük düşürdü. Piyasanın çökmesi, göstermelik politik işbirliğinin her şeyden daha kötü olabileceğini ve gerçek işbirliği mümkün olana kadar (yani, hükümetler bazı ekonomik egemenlikleri bırakana kadar) daha fazla girişimde bulunulamayacağını öğretti.

Yeni dünya ekonomisi

1970’lerin başından bu yana dünya ekonomisinde yaşanan en büyük değişim, döviz kurlarını yönlendiren güç olan nakit akışının, mal ticaretinin yerine geçmesidir. Dünya finansal piyasaların acımasız entegrasyonunun bir sonucu olarak, ulusal ekonomik politikalardaki farklılıklar faiz oranlarını (veya gelecek faiz oranlarının beklentilerini) biraz rahatsız edebilir, ancak yine de bir ülkeden diğerine finansal varlıkların devasa transferlerini gerektirir. Bu transferler, ticaret gelirlerinin akışını, farklı para birimleri için talep ve arz üzerindeki etkilerinden ve dolayısıyla döviz kurlarına etkilerinden dolayı batırıyor. Telekomünikasyon teknolojisi ilerlemeye devam ederken, bu işlemler daha ucuz ve daha hızlı olacaktır. Koordine olmamış ekonomi politikaları ile para birimleri daha uçucu olabilir.

Bütün bu yollarla ulusal ekonomik sınırlar yavaş yavaş dağılıyor. Trend devam ederken, en azından ana sanayi ülkeleri arasında bir para birliğinin temyiz edilmesi, döviz ticareti yapan tüccarlar ve hükümetler dışındaki herkes için karşı konulmaz görünecektir. Phoenix bölgesinde, nispi fiyat değişimlerindeki ekonomik düzenlemeler bugün büyük ekonomilerdeki farklı bölgeler arasında olduğu gibi sorunsuz ve otomatik olarak gerçekleşecektir. Tüm döviz kuru riskinin olmaması ticareti, yatırımı ve istihdamı teşvik eder.

Phoenix bölgesi, ulusal hükümetlere sıkı kısıtlamalar getirecek. Örneğin, ulusal para politikası gibi bir şey olmayacak. Dünya phoenix arzı belki de IMF’den türetilen yeni bir merkez bankası tarafından yönetilecek. Dünya enflasyon oranı -ve dolayısıyla dar marjlarda, her bir ulusal enflasyon oranı- onun sorumluluğunda olacak. Her ülke talebin geçici düşüşünü telafi etmek için vergi ve kamu harcamaları kullanabilecek, ancak bütçe açığını finanse etmek için para basmak yerine borçlanmak zorunda kalacak. Enflasyon vergisine başvurulmaksızın, hükümetler ve alacaklıları borçlanma ve borç verme planlarını bugün olduğundan daha dikkatli karar verecekler. Bu, büyük bir ekonomik egemenlik kaybı anlamına gelir, ancak phoenix’i çekici kılan eğilimler, her durumda egemenlikleri elden alıyor olması olacak. Bireysel hükümetler, az ya da çok dalgalı döviz kurlu bir dünyada bile, politika bağımsızlığını düşmanca bir dış dünyanın kontrol ettiğini görmüşlerdir.

Son Söz

Gelecek yüzyıl yaklaşırken, dünyayı ekonomik entegrasyona iten doğal güçler, hükümetlere geniş bir seçim imkânı sağlayacaktır. Akışa ayak uydurabilirler, ya da barikat kurabilirler. Phoenix’e yol hazırlamak, politikayla ilgili daha az sayıda anlaşma ve daha gerçekçi anlaşmalar anlamına gelecektir. Bu, mevcut ulusal paraların yanısıra bir uluslararası paranın özel sektör tarafından kullanılmasına izin verilmesi ve sonra aktif olarak teşvik edilmesi anlamına gelecektir. Bu, insanların tek para birimi birliğine geçmeleri için kendi cüzdanlarıyla oy kullanmasına izin verecektir. Phoenix muhtemelen Özel Çekme Hakları gibi ulusal para birimlerinin kokteyli olarak başlayacak. Zamanla, milli para birimleri karşısında değerlenecek, çünkü insanlar bunu kolaylık ve satın alma gücünün istikrarı için seçecektir.

Alternatif – politika belirleme özerkliğini korumak için – ticaret ve sermaye akışlarında gerçekten aşırı kontrollerin yeni bir şekilde yayılmasını gerektirecek. Bu yol hükümetlere muhteşem bir zaman sunuyor. Döviz kuru hareketlerini yönetebilir, önleyici olmadan para ve maliye politikasını uygularlar ve enflasyon patlamalarını fiyat ve gelir politikaları ile çözebilirler. Büyüme-sakatlanma ihtimali var. 2018 yılı civarında phoenix’in geleceğini not edin ve geldiğinde ona hoş geldiniz diyin.

The Economist’in 1988 tarihli Bitcoin yazısı buradan da erişilebilir.