Merkezi Olmayan Borsa Nedir

Son güncelleme: Eylül 6, 2017

Merkezi olmayan borsa, kullanıcıların fonlarını tutmak için üçüncü bir tarafın hizmetine bağlı kalmadığı bir döviz piyasasıdır.

Blok zincir tabanlı ilk kripto para olan Bitcoin, kullanıcılarının herhangi bir merkezi otorite ya da üçüncü parti katılımı olmadan değer transferi yapmasına olanak tanıyan eşler arası (p2p) ödeme sistemi olarak oluşturuldu. Ağ dağıtık olduğundan ve çoğunlukla anonim olmayan madencilerden oluşan bir topluluk işlemlerin yürütülmesinden sorumlu olduğundan, sansür, dolandırıcılık ve diğer sorunların mümkün olmadığını garanti altına alıyoruz.

Bitcoin’in madencilik yoluyla otomatik olarak para basma mekanizması, söz konusu parayı hükümetlere faiziyle veren özel bankalardan para basma kontrolünü kaldırarak 2008 yılında yaşanan krize yol açan borç temelli ekonomiyi ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Bununla birlikte, Bitcoin’in birincil hedefi olan paranın kontrolünü sahiplerine geri verme hedefinden maalesef biraz farklı noktaya geldik. Çünkü para transfer işlemlerini Bitcoin’in doğasına aykırı olarak bir üçüncü tarafa yani merkezi borsalara verdik ve Mt. Gox fiyaskosu gibi kötü sonuçlar yaşadık. İşte şimdi artık merkezi borsalardan kurtulma ve merkezi olmayan borsa dediğimiz şeye yelken açma vakti gelmiştir.

Merkezi borsaların kullanımı ve erişimi kolaydır ve marj ticareti (margin trade) ve başka gelişmiş ticaret işlevleri sağlarlar. Bununla birlikte, bunlar ayrıca fonlarınız için bir güvenlik riski oluşturmaktadır. Bazı borsalar diğerlerinden daha iyi korunsa da, hackleme olayları kriptopara sahnesinde nadir bir olay değildir ve mesela bazıları son Bitfinex saldırısında paralarını kaybetmiştir. Dolayısıyla bu borsalar tam güvenilirdir demek gerçekten zordur.

Bununla birlikte, elimizdeki kripto para birimlerimizi al-sat yapmamız gerekiyor. Bitcoin ile henüz satın alamadığımız bazı ürünler ve hizmetler var ve Bitcoin veya herhangi bir kripto para birimi elde etmek için herhangi bir borsadan satın alma yapmamız gerekiyor. Ayrıca, Eter veya Bitshares gibi bazı kripto para birimleri, Bitcoin’de bulunmayan özel özelliklere veya araçlara sahiptir. Paraları üçüncü parti hizmetlerine vermeden nasıl al-sat yapabiliriz? Cevap, merkezi olmayan borsalarda yatmaktadır.

Merkezi Olmayan Borsa Nedir?

Merkezi olmayan borsa, kullanıcıların fonlarını tutmak için üçüncü bir tarafın hizmetine bağlı kalmadığı bir döviz piyasasıdır. Bunun yerine, işlemler doğrudan otomatik işlem vasıtasıyla kullanıcılar arasında (eşler arası) gerçekleşir. Bu sistem, şu anda mevcut olan diğer çözümlerin yanı sıra proxy tokenler (belli bir fiat veya kripto para birimini temsil eden kripto varlıklar) veya varlıklar (örneğin bir şirketteki hisseleri temsil eden kripto varlıklar) veya merkezi olmayan çoklu-imzalı bir emanet sistemi (escrow) vasıtasıyla elde edilebilir.

Bu sistem, kullanıcıların fonlarını yatırdıkları ve merkezi platformda serbestçe işlem gören bir yatırım getirisini yayınlayan şu anki merkezi modelden farklıdır.

Artıları

Merkezi olmayan bir borsanon merkezi borsaya kıyasla en belirgin faydası “üçüncü tarafın güvenine bağlı kalmayan” doğasıdır. Para, üçüncü bir taraf tarafından değil de kişisel cüzdanınız vasıtasıyla işlendiğinden, borsanın güvenliğine veya dürüstlüğüne bağlı kalmanız gerekmez.

Merkezi olmayan modelin bir diğer avantajı gizliliktir. Kullanıcılar kişisel bilgilerini herhangi birisine vermek zorunda kalmazlar.

Ayrıca merkezi olmayan borsaların barındırılması, node’lar vasıtasıyla olur; ve bu da, sunucu kesintisi riski taşımaz.

Eksileri

Elbette ki her zaman bir dezavantaj vardır. Merkezi borsalar birçok nedenden dolayı son derece popülerdir.

Bitsquare gibi merkezi olmayan bazı borsalar, bir siparişin listelenmesi ve ticaretin gerçekleşmesi için kullanıcıların çevrimiçi olmasını zorunlu kılar.

Belirli bir değer için basit para birimi alış verişine izin verdikleri için marj ticareti ve borç verme gibi ticaret özellikleri şu anda merkezi olmayan modelde mevcut değildir.

Merkezi Olmayan Borsaların Listesi

1. Bitsquare ( http://www.bitsquare.io)
2. NVO (halen geliştirme aşamasında)
3. BlackHalo (http://blackhalo.info)
4. Coinffeine (http://www.coinffeine.com)
5. Blocknet (http://blocknet.co)

Merkezi Borsaların Listesi

1. Poloniex ( http://www.poloniex.com)
2. Bittrex ( http://bittrex.com)
3. Simplefx ( http://simplefx.com)
4. CEX ( http://cex.io)
5. BTC-E ( http://btc-e.nz)