Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

Son güncelleme: Ocak 5, 2018

Kripto para borsaları geleneksel borsaları popülerlik anlamında geride bırakmış durumda.

Bugünkü yazıda Binance, BTCTurk, Paribu, Coinbase ve benzeri kripto para borsalarının temelde nasıl çalıştığını elimden geldiğince açıklamaya çalışacağım. En azından bu işlerle ilgilenen insanlara bir fikir vermesi açısından faydalı olur umarım.

Kripto Para Borsaları Neden Hesap Onayı İster?

Mantık çok basit aslında. Herhangi bir borsada hesap açarsınız. Hesabınızı onaylatırsınız. Burada şu soruyu sorabilirsiniz: neden kripto para borsaları bizden nüfus cüzdanı, pasaport tarzı gerçek kimliği gösterir belgeler istiyor? Sebebi basit aslında. İlerde herhangi bir denetim olduğunda sorun yaşamamak adına. Bir nevi kendilerini sağlama alıyorlar. İlerde herhangi bir devlet kurumu denetime geldiğinde bu parayı kim çekmiş dediğinde belge gösterebilmek adına bunları isterler. Ama bazı borsalar istemiyor? İstemeyen borsalar genelde kullanıcıları kaçırmamak için bunu yapar. Belki ileride olası denetimleri pek düşünmezler ya da başka bir planları vardır.

Borsa-Banka İşbirliği

Şimdi, borsada hesabımızı açtık ve onaylattık. Bir sonraki adım? Elbette hesabımıza bir miktar para yatırmak. Yoksa herhangi bir alım-satım yapamayız. Borsalar bu aşamada bankalarla birlikte çalışırlar. Bankalar için de getirisi çok yüksek bir müşteridir kripto para borsaları. Borsa sizden banka hesaplarına para yatırmanızı ister. Parayı yatırdığınızda bunu onaylarlar ve borsadaki hesabınıza yansıtırlar. Aslında o para borsanın banka hesabında durmaktadır. Tek yaptıkları sizin borsa hesabınıza bu rakamı yansıtmaktır.

Burada şunu da belirtmekte fayda var, devlet kurumları bankalardan ilgili borsanın hesabına yatan paraların dökümlerini talep edebilir. Hatta en yüksek meblağları filtreleyebilir ve buna göre yüksek meblağlı hareketlerin olduğu hesapları gözetim altına alabilirler.

Bitcoin ya da başka bir kripto para satın alma

Şimdi borsa hesabımızda artık para var. Herhangi bir kripto para satın alabiliriz. Her borsada aynı kripto paralar işlem görmeyebilir. Bir borsada sadece bitcoin alım satımı yapılabilirken, başka bir borsada 100’den fazla kripto paranın alım ve satımı yapılabilir. Koin listelemek tamamen borsalara kalmıştır. Bazı borsalar hangi koini listeleyeceklerini kullanıcılarına yaptıkları anketlerle veya o koinin işlem hacmi ya da popülaritesiyle belirlerler.

Ben buradaki örnekte bitcoin’den bahsedeceğim ama siz bunu diğer tüm kripto paralara uygulayabilirsiniz.

Borsada yapılan tek şey temelde al-sat işlemidir. Birinin elinde bitcoin vardır ve “ben bunu 50.000$’dan satıyorum” der. Biri çıkar “tamam, ben bunu bu fiyattan alıyorum” der. Böylece al-sat işlemleri gerçekleşir. Peki al-sat işlemleri tamamen kullanıcılar arasında gerçekleşirken, borsaların buradan kazancı ne ola ki? Kazançları çok. Hatta en küçük borsalar bile günlük minimum 100.000$ ciro yapıyorlar diye biliyorum. Bu kazanç işlem ücretlerinden geliyor. Yani siz elinizdeki bitcoin’i sattığınızda borsa sizde %0.1 gibi cüzi bir ücret alıyor. Bu ücret yüz binlerce işlemin anlık gerçekleştiği borsalarda devasa bir ciroya dönüşüyor.

Bitcoin al ya da sat dediğimizde ne olur?

Borsanın içinde alıp sattığınız bitcoin aslında Bitcoin blok zinciri üzerinde gerçekleşmez. Siz 1 bitcoin aldığınızda borsadaki hesabınızda 1 bitcoin gözükür. Rakam ile. Hepsi bu. Bu işlem Bitcoin dağıtık defteri olan blockchain’de gerçekleşmez. Bunu anlamanızda fayda vardır. Borsanın yazılım platformu sadece kullanıcıların hesaplarında rakamları gösterir.

Peki bitcoin’leriniz ne zaman blockchain üzerine yazılır? Sadece 2 durumda.

  1. Dışarıdan borsadaki cüzdanınıza bitcoin gönderdiğinizde.
  2. Borsadaki cüzdanınızdan dışarıya bitcoin gönderdiğinizde.

Bu iki işlemin dışındaki tüm bitcoin al-satları blockchain üzerinde geçersizdir.

Şimdi bu 2 duruma tek tek bakalım.

Dışarıdan borsaya bitcoin göndermek

Sahip olduğunuz bitcoinleri borsaya göndermek istediğinizde borsa size bir adres verir ve o adrese göndermenizi ister. Aslında o adres borsanın bitcoin adresidir. Sizin değil. Private key’i borsanın elindedir. Siz dışarıdan o adrese bitcoin gönderdiğinizde bu işlem blockchain üzerinde gerçekleşir ve borsanın cüzdanına aktarılır. Siz de bunu borsadaki hesabınızda görürsünüz. Ayrıca blockchain explorer ile bu işlemi görebilirsiniz.

Burada şu soruyu sorabilirsiniz. Borsalar bu bitcoinleri nerede tutuyorlar? Cevap: soğuk cüzdanlarda. Daha doğrusu ideal olanı budur. Borsaların kendilerine gönderilen tüm bitcoinleri soğuk emniyetli cüzdanlarında tutmaları gerekir. Soğuk cüzdan özetle offline cüzdan demektir. Detaylı bilgi için bakınız: Soğuk Cüzdan Kurma Rehberi.

Gönderdiğiniz bitcoin borsanın soğuk cüzdanında saklanır. Siz içeride sadece rakam alışverişi yaparsınız.

Borsadan dışarıya bitcoin göndermek

Neyse, borsada al-sat yaptınız. Artık işiniz bitti. Bitcoinlerinizi alıp gitmek istiyorsunuz. Bu durumda dışarıdaki bir cüzdanınıza bitcoinleri gönderirsiniz. Bu işlem de blockchain üzerinde gerçekleşir.

Peki borsalar nasıl hacklenebiliyor?

Borsalardaki tüm bitcoinler ilgili borsanın soğuk cüzdanında tutulur. Akıllı borsalar birden fazla soğuk cüzdanda tutar. Hackerların bir şekilde bu cüzdanlara erişim sağlaması ve buradaki bitcoinleri kendi adreslerine transfer etmesi demek o borsanın batması, o borsada işlem yapan kullanıcıların tüm paralarının gitmesi demektir. Bunun geri dönüşü de yoktur zira bitcoin’i bir kez transfer yaptıysanız, onu geri alamazsınız.

En büyük hack olaylarından biri Mt.Gox skandalıdır. Ekşi’den ilgili yorumları okuyabilirsiniz.

Özetle kripto para borsaları nasıl çalışır sorusuna cevap vermeye çalıştım. Umarım faydalı olmuştur.

One response to “Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

xxxx

Merhaba,

Binance USA da hesabım hacklendi. Binance çalınan coinlerin bir kısmını tazmin etmek ve hesabımı korumak için bir miktar para talep etti ve artık hacklenme gibi bir durumun söz konusu olmayacağını belirtti. Fakat hesabım tekrar hacklendi ve bu kez çok daha fazla hasar var. Tazmin karşılığında yine yüksek bir miktar istiyorlar. Bu tür aracıların böyle bir aksiyon alacağını düşünüyor musunuz? Kayıp coinlerimi geri almak için tavsiyeniz var mıdır? Konu ile ilgili tecrübe/bilginiz varsa paylaşırsanız sevinirim.

Teşekkürler

Bir Cevap Yazın