Bitcoin’in 3 Ekonomik Dönemi ve Geleceği

Son güncelleme: Aralık 4, 2017

Bitcoin ekosisteminin ortaya çıkma şekli, fikir birliği (konsensüs) kurallarının matematiği ile yazılır; hepimizin Bitcoin’in geçirmesi gereken üç aşamayı bilmesi gerekir.

İlk Dönem: Satoshi’nin Ücretsiz Teklifi (2009-2014)

Bitcoin’in ilk yıllarında belirsizdi ve değerli değildi. Talep o kadar azdı ki, bedelsiz olarak para transferi yapabilirdiniz. Gerçek bir tıkanıklık yoktu, bu nedenle yazılımın üzerinde ciddi bir yük yoktu. Bahis servisi Satoshidice, sınırsız kapasiteli blok zincirini sinyalleme katmanı olarak kullanarak bahis kazananlara 1 satoshi ödeme gönderiyordu. Hepsi bedavaydı.

Bitcoin yeni, anlaşılır bir teknolojiydi. Bırakın Bitcoin’in gelecekte nerelere geleceğini tahmin etmek, Bitcoin’i kuran parçaların etkileşimlerini kavramak bile zordu. Birkaç faktör bu durumu daha da kötüleştirdi:

1. Sahte kimlik kullanımı ve merkezi otoritenin olmaması, dolandırıcılara çok cazip geldi ve bu sıradan kullanıcıda güvensizliğe yol açtı.
2. Sistemin başarısı, onu replike etmeye çalışan ve sistemin ana konseptini hiç anlamayan diğer kişileri (çoğunlukla tek amacı para kazanmak olan) getirdi.
3. Sisteme erken girenler, sadece kabilecilik yapmakla kalmadı, aynı zamanda ciddi anlamda kişisel çıkar peşinde koştu.

Bunun sonucunda, “ücretsiz paranın” bu safhasının bitcoin’in doğal hali olmadığı konusunda şaşırtıcı derecede düşük bir farkındalık vardı. Geliştiriciler farkındaydılar, böylece kötüye kullanımları en aza indirgemek için referans istemciye bazı yapılandırılabilir ayarlar eklediler. Bu kurallar, bitcoin’i değiştirmedi, sadece varsayılan davranışlar haline getirdi: 1. minimum bir işlem ücreti eklendi, 2. küçük ödemeleri aktarma bırakıldı ve 3. kullanılmayan çıktıların kapladığı alanı azaltmak için betik dil iyileştirildi.

İkinci Dönem: Satoshi’nin Sübvansiyonu (Şu an bu dönemdeyiz)

“Bitcoin, muhtemelen yüksek ücretli yeni bir ekonomi politikasına geçiyor.” – Jeff Garzik

Blok üretiminin patlamalı istatistiksel yapısı, uçucu bitcoin pazarı ile birleştiğinde, aralıklı kapasite sorunları üretmeye başladı. Bunlar daha önce kod optimizasyonları ve madenciler tarafından düzeltme ayarları ile ele alınmıştı; şimdi daha sık ve önemli hale geldiler ve Birinci Devrin tehlikede olduğunun farkındalığının artmasına neden oldu.

Kaçınılmaz olarak, birçok kişi bu ücretsiz yolculuğun bitmesini istemedi. Bu baskı, dinamik ücret koşullarına hazırlıksız olan yazılımın ve bu ücret koşullarının kendisinin zor doğası gereği daha da kötüleşti: bir sonraki bloğa hangi ücretin verileceğini güvenilir bir şekilde tahmin etmek ve kullanıcılara sunmak oldukça zorlaştı.

Geliştiricilerin doğal bir artışı destekleme konusundaki genel isteksizlikleri çeşitli faktörlerden kaynaklandı:

1. Ağdaki önceki artışlar, ağın yarısından fazlasının tek bir havuzun kontrolünde olduğu bir dönem de dahil olmak üzere önemli merkezi baskıya neden oldu.
2. Bu, Bitcoin’in çıkışından bu yana ilk geriye dönük uyumsuz değişiklik olacaktı.
3. Genişleme için lobi yapılması, mühendislik iyileştirmelerinden daha ucuz ve daha kolay olarak görüldüğünden, “tek seferlik” bir sarsıntı ahlaki tehlikeye yol açabilirdi.
4. Beklenildiği halde, ne yazılım ne de hizmetler geçiş için hazırlık yapmıyordu. Bunun nedeni, geçişin gerçekten olacağına inanmadıkları olabilirdi.
5. Geliştiriciler genellikle topluluğu takip etmek ister, yol göstermezler. Ekonomik açıdan önem taşıyan veya tartışmalı olan değişiklikler, geliştiricinin güvendiği bir anlatıyı ifade eder.
6. Büyük, karmaşık bir sistemdeki geçişler, istenmeyen yan etkileri önlemek için mümkün olduğunca kademeli olmalı. Üçüncü Döneme yaklaştıkça, İkinci Dönem, yazılımın ve hizmetlerin zamanla bitcoin ile deneyim kazanması için kademeli geçiş yapmasını sağlar.

Tıkanıklık

Geliştiriciler tıkanıklığı gidermek için çeşitli geliştirmeler uyguladı. Bunlardan birincisi, şimdi kapasiteyle çalışan ağı işlemek üzere tasarlanmış kapsamlı ve önemli optimizasyonlar idi. Blok artışı, küresel bir node ağı ve daha iyi bir genişleme için yeni stratejilerle geliştirildi. Ücret tahmini algoritmaları daha sofistike hale geldi.

Daha büyük blokların merkezileşme korkularına rağmen, yazılımın güncellenmesi için ağ akışını iki katına çıkaracak bir opt-in blok genişletme eklendi. Blok genişlemesinin merkezileşme riski olmadan işlem hacmini artıran daha fazla işlemi bloke etmeye yönelik çalışmaları devam etmektedir.

Bu çabalar Birinci Döneme devam etmenin yetersizliğini gösteriyordu. Bitcoin’in bir ödeme ağı olarak kullanımı, blok zamanı varyansından dolayı her zaman zordu, daha da zorlaştı: 20 doların altındaki tüm ödeme sınıfları artık geçerli değildi. İlk Dönemde kurulan işler ve kullanıcılar, hâlâ birinci döneminde olan alternatif koinlere bakmaya başladılar ve lobi yaptılar. Bu aşamada önemli bir madencilik tekeli oluştu.

Bu çabalar başarısızlığa uğramış olsa da Birinci Çağın devam etmesini isteyip, Üçüncü Çağ’ı kaçınılmaz olarak görenlein birçoğu bunun şimdi olmamasını istiyordu. En inandırıcı argüman, hem faydalılık hem de düzenleyici direnç için önemli bir faktör olan adaptasyona zarar vereceği yönündeydi. Ne yazık ki, bu argüman asla daha az cazip hale gelmedi ve yukarıda sayılan tüm tehlikeleri taşıdı.

İşlem hacmindeki artışın nihai ücret bedelini azalttığı ve bu dönemde uygulanan büyüme planlarının ana motivasyonu olduğu inkar edilemez.

Üçüncü Dönem: Olgunluk (2028 yılından itibaren)

“Önceden belirlenmiş sayıda koin sirkülasyona girdiğinde, teşvik tamamen işlem ücretlerini dönüştürebilir ve tamamen enflasyonsuz hale dönüşebilir.” – Satoshi Nakamoto, Bitcoin: Eşler Arası Elektronik Nakit Sistemi

Bitcoin’in “ücretsiz para” olduğu aşamaların tamamlanmasının ardından sistem, kullanıcıları ikili harcamaya karşı güvence altına alma maliyetine sahip olan kendi kendine yeterli olma aşamasına giriyor. Bu, her dört yılda bir blok ödülünü yarıya indirerek aşamalı olarak uygulanmaktadır.

Mevcut seviyeler, ücretlerin 2024’teki yarılanma ile ücretlerin uygun hale geleceğini ve 2028’den itibaren baskın olacağını önermektedir.

Birinci dönemde kurulan ve sonrasında ikinci dönemde zenginleşen işletmeler, üçüncü dönemi son derece zor bulacaktır. Bitcoin hareketlerinin %25’inden sorumlu bir büyük işletme şunu iddia ediyor: 10 yıl içinde ağın mevcut seviyelerde korunması için yılda 700 milyon dolar ödenecek. Yine de hiçbir yatırımcı, bu yaklaşan maliyeti yatırımcılarına anlatmadığı gibi, zincir yüzdesini azaltmayı da planlamıyorlar ve bu masrafları telafi etmek için önemli derecede yüksek bitcoin değerlemesine bağlı olduklarını öne sürüyorlar.

Madenciler Üçüncü Dönem’i de aynı derecede zor bulacaktır. Kullanıcılar tarafından doğrudan desteklenen ücret seviyeleri yüzünden onlarla sürekli gerginlik yaşayacaklar ve gelirleri büyük işletmeler veya kullanıcılar klikleri tarafından sıkıntıya düşürülme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Madenciler gelir baskısı altında konsolide olduklarından, bu sistemin daha da merkezileştirilmesine yol açabilir. Ancak bu merkezileşme, madenciliğe doğrudan yatırım yapmayı seçen işletmeler tarafından telafi edilebilir.

Üçüncü Dönem, İç Savaşla Başlayacak

Bu durumun matematiği kaçınılmaz görünüyor: büyük hacimdeki madenciler ve işletmeler enflasyonu tekrar getirmeye (yeniden) karar verecekler. Büyük hacimli işletmeler için bu maliyetleri harici hale getirecek ve madenciler için ise basitçe “ücretsiz para” anlamına gelecek. Savaşın cepheleri, İkinci Dönemin New York Anlaşması’na benzer olacak, ancak bu çaba, şu ana argümanlarla daha nüanslı ve çok daha geniş kapsamlı olacak:

1. Bitcoin’i kuran kişi bir ekonomist değildi. Ekonomistler harcamaları teşvik etmek için yaklaşık %1 oranında enflasyon önermektedir.
2. Ağın yükü, bitcoin kullananlar tarafından değil, varlıklı bitcoin zenginleri tarafından paylaşılmalıdır.

Karşı argümanlar:

1. Bitcoin başarısının önemli bir nedeni 21 milyon bitcoin limiti,
2. Sistemin kurucusu, bitcoin’in, sübvanse ödemeler karşısında, enflasyonu düşürerek, değer depolaması için bilinçli ve kasıtlı bir seçim yapmasını sağladı.
3. Kuralları şimdi değiştirmek, erken benimseyenlerden (özellikle de anonim kurucudan) çalmak demektir.

Bu değişikliğe karşı temel direnç, geliştiricilerin kendilerinden (bu limitin tartışılabilir olmadığı düşüncesine göre) ve uzun vadeli sabit bitcoin sahiplerinden gelmektedir. İşletmeler ikiye bölünecek: ikincisini karşılayan şirketler (sigortacılar, kasalar) bu değişikliğe karşı olacaklar ve yük hacmi yüksek olanlar (borsalar, cüzdan sağlayıcıları) bunun destekçisi olacaktır.

Her ne kadar bu kriz tamamen ilk prensiplerden öngörülebilir olmasına ve bitcoin’in temelinde yatıyor olsa da, şaşırtıcı sonuçlar doğurabilir. Sonuç olarak bitcoin’in kaynağı sınırlı olsa bile, üreteceği drama sınırsızdır.