Bitcoin Türkiye’de Yasal mı

Son güncelleme: Ağustos 31, 2017

Bitcoin Türkiye’de yasal mı? Bugünkü yazımızda bu konuyu elimizdeki gerçek veriler ışığında inceliyor olacağız.

Bitcoin bildiğiniz üzere son yılların popüler kripto para birimi. İnanılmaz bir hızla işlem hacmi ve pazarı büyümekte. Ülkeler bitcoin’in resmi statüsüyle ilgili açıklamalar yaparak vatandaşlarını bilgilendiriyor.

Bitcoin Türkiye’de Yasal mı

Bizim de Bitcoin’in Türkiye’de yasal mı değil mi sorusunu cevaplandırabilmemiz için Türkiye resmi makamlarınca yapılan açıklamalara ve içtihadlara bakmamız gerekir. Bu noktada en önemli iki merci var: BDDK ve SPK. BDDK, bankaları denetleyen resmi kurum, SPK ise sermaye piyasalarını denetliyor. Her iki kurum da bitcoin ile ilgili açıklamalarda bulundu. Şimdi bu açıklamalar ışığında Bitcoin’in Türkiye’deki yasal statüsünü anlamaya çalışalım.

Kasım 2013 Tarihli BDDK Basın Açıklaması

25 Kasım 2013’te BDDK bir basın açıklaması yayınladı. Basın açıklamasının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

BASIN AÇIKLAMASI

“Son dönemde bazı basın yayın kuruluşlarında ve internette “Bitcoin” hakkında çeşitli haberlerin çıktığı görülmektedir.

Bilindiği üzere, 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” (Kanun) 27.06.2013 tarih ve 28690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun Geçici 1 inci maddesine göre bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde hazırlanarak yürürlüğe konulacaktır. Kanunun Geçici 2 nci maddesine göre ise Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibari ile ödeme hizmetleri sunan ya da elektronik para ihraç eden ve bu Kanun kapsamında ihdas edilen ödeme veya elektronik para kuruluşu kategorisine dahil edilebilecek olan kuruluşlar Kurumumuzca çıkarılacak ilgili yönetmeliklerin yayımı tarihinden başlayarak bir yıl içinde Kurumumuza başvurarak gerekli izinleri almak ve uygulamalarını bu düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun hale getirmek zorundadır.

Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de söz konusu Kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir.

Diğer taraftan, Bitcoin ve benzeri sanal paralar ile gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin bilinmemesi, söz konusu sanal paraların yasadışı faaliyetlerde kullanılması için uygun bir ortam yaratmaktadır. Ayrıca Bitcoin, piyasa değerinin aşırı oynak olabilmesi, dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi gibi risklerin yanı sıra yapılan işlemlerin geri döndürülemez olmasından dolayı operasyonel hatalardan ya da kötü niyetli satıcıların suistimalinden kaynaklı risklere de açıktır.

Herhangi bir mağduriyet yaşanmaması adına, yukarıda belirtilen hususların duyurulmasında ve bu çerçevede Bitcoin ve benzeri sanal paraların barındırdığı muhtemel risklerin kamuoyuna hatırlatılmasında fayda mülahaza edilmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”

Şimdi BDDK’nın bu açıklamasında bazı noktaların üzerinden gitmemiz lazım. Aslında bu aynı zamanda Türkiye resmi makamlarının Bitcoin’e olan bakışını da ifade etmektedir. O yüzden önemli buluyorum.

Satır aralarını incelediğimizde devlet Bitcoin’i şöyle görüyor;

• herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen
• karşılığı için güvence verilmeyen

Bu nedenle mevcut yapısı ve işleyişi itibariyle devlet tarafından elektronik para olarak değerlendirilmemekte. Elektronik para olarak değerlendirilmediği için de, elektronik para ile ilgili düzenlemeler kapsamına girmemekte.

Şimdi burada tabii yapısı ve işleyişi derken neyin kastedildiği belirtilmiyor. Biz de net olarak bilemiyoruz. Ama BDDK’ya göre bitcoin’in yapısı ve işleyişi elektronik para kapsamına girmesi için uygun değil. Çünkü gözetim ve denetimi de bu yapı ve işleyişten ötürü mümkün değil.

Yine BDDK’ya göre bitcoin’in geleneksel paraya kıyasla aşağıdaki gibi negatif yönleri bulunmakta;

• tarafların kimliklerinin bilinmemesi
• yasadışı faaliyetlere uygun olması
• aşırı oynak olması
• dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolması, usülsüz kullanılması
• işlemlerin geri döndürülemez olması

BDDK’nın bitcoin’e bakışı bu şekilde. Bitcoin yasaldır veya değildir gibi bir açıklama yapmıyorlar. Sadece elektronik para kapsamına girmiyor ve bazı riskler taşıyor denmekte.

Masak’ın 2014 Tarihli Yayını

Peki Masak yani Mali Suçları Araştırma Komisyonu Bitcoin’e nasıl bakıyor? Onu da Masak’ın 2014 yılında yayınlamış olduğu Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi adlı yayında görüyoruz. Rehberin 22. sayfasında Bitcoin ile ilgili şöyle bir ifade var;

“Müşteri hesaplarından bitcoin satan aracı kuruluşlara bitcoin alımına yönelik para transferi yapılması.”

Yani anladığım kadarıyla Masak Bitcoin satan aracı kuruluşlardan yapılan bitcoin alımlarını “şüpheli işlem” kapsamında değerlendiriyor.

Şimdi bir de SPK raporuna bakalım.

SPK’nın Aralık 2016 Tarihli Bitcoin Raporu

Sermaya Piyasası Kurulu Aralık 2016 tarihinde Dr. Abdurrahman ÇARKACIOĞLU imzalı “KRİPTO-PARA BITCOIN” başlıklı 84 sayfalık bir araştırma raporu yayınladı. Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz. Bu rapor günümüze kadar hazırlanmış en kapsamlı Bitcoin raporudur ve gerçekten çok emek verilerek hazırlandığı bellidir. Hatta bitcoin öğrenmeye yeni başlayacak olanlar direkt bu raporu okuyabilirler.

Raporun 56. sayfasında Bitcoin’in Yasal Statüsü başlığında şöyle denmektedir;

Pek çok ulusal merkez bankası veya bankacılık düzenleme kurumu Bitcoin kullanımını yasaklamamış, ancak finansal kurumları ve bireyleri karşılaşabilecekleri riskler konusunda uyarmıştır. Bitcoin’in merkezi bir otorite tarafından denetlenmemesi, oldukça yeni bir kavram ve teknoloji olması, her bir Bitcoin kullanıcısının Bitcoin’in geleceğini belirlemesi gibi hususlar, hükümetleri, düzenleyici ve denetleyici kurumları haklı olarak endişelendirmektedir.

SPK’ya göre Bitcoin’in riskleri;

• merkezi bir otorite tarafından denetlenmemesi
• yeni bir kavram ve teknoloji olması
• Bitcoin kullanıcılarının Bitcoin’in geleceğini belirlemesi

Raporda bence en önemli kısım şu ifade;

“Bitcoin bir tür gelir veya ücrettir. Bitcoin geliri, vergiye tabi tutulursa, hükümetlerin Bitcoin’e karşı olmaları da beklenmez.”

Yani vergilendirildikten sonra herhangi bir sorun olmayacağı belirtilmiş.

Türkiye’de Bitcoin’in Yasal Statüsü başlığında ise şöyle denmiş;

“Bitcoin’in vergilendirilmesi tartışması, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de devam etmektedir. Merkezi olmaması sebebiyle sadece Türkiye’yi kapsayacak bir vergilendirme sisteminin mümkün olamayacağını düşünenler olduğu gibi, Bitcoin’in yasal statüsünü belirledikten sonra vergilendirmenin değerlendirilebileceğini düşünenler de vardır.”

Ve geldik raporun en can alıcı sonuç kısmına. Bitcoin ve kripto paralar şu şekilde özetlenmiş;

• Yeni
• Umut verici
• Gelişmeye açık
• Birden çok altcoin’e sahip
• Aracı kurumların denetiminden, işlem masraflarından ve kısıtlamalardan uzak
• Merkezi değil
• Gittikçe yaygınlaşan
• Blok-zincir teknolojisi gelişime açık

“Ülkemizin de, tüm dünya devletleriyle birlikte, Bitcoin’i olumlu bir endişelilikle izlemesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Tüm riskleri değerlendirilerek, teşvik edici düzenlemeler yapılırsa, Bitcoin pazarından gelir elde etmemiz de mümkün olabilir. Örneğin; ülkemizde hizmet veren bir Bitcoin Borsası henüz kurulmamıştır, bunu düzenleyen bir mevzuat, ülkemizi Bitcoin pazarında bir adım öne çıkarabilecektir.”

Gördüğünüz üzere hem BDDK hem de SPK’nın Bitcoin’e bakışı aslında genel anlamda olumlu. Yasal değil, kullanmayın bunu gibi bir tavırda değiller. Aksine gelişime açık görülüyor. Umarım yakında hakkında yasal düzenlemeler de yapılır.

Eylül 2017 Tarihli TBMM Yazılı Soru Önergesi

20 Eylül 2017 tarihinde Diyarbakır milletvekili Ziya Pir Bitcoin hakkında ilk soru önergesini verdi.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın Başbakan Sayın Binali YILDIRIM tarafından Anayasa’nın 98. ve TBMM içtüzüğünün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.

Sanal/dijital para birimi olan Bitcoin (BTC) ekonomik yaşamda yerini almaya başlamıştır. Estonya’da hükümet 2.5 yıl önce dijitalleşme yönünde başlattığı çalışmalar neticesinde geçtiğimiz ay aldığı bir kararla Estcoin adını verdiği kendi dijital para birimini çıkaracağını açıklamıştır.

Bu bağlamda:

1. Türkiye’de Bitcoin’in (BTC) yasal statüsü nedir?
2. Bitcoin (BTC) Estonya’daki Estcoin örneğinde olduğu gibi para birimi veya bir hesaplama aracı olarak kabul ediliyor mu?
3. Şayet Bitcoin (BTC) para birimi veya hesaplama aracı olarak kabul edilmiyorsa ilerde Bitcoin’in para birimi veya hesaplama aracı olarak kabul edilmesi için hükumetinizin yapmış olduğu herhangi bir çalışma var mıdır?

Ziya Pir

Diyarbakır Milletvekili

Ziya Pir’in bu soru önergesine Merkez Bankası’nın verdiği cevap;

Aralık 2017 Numan Kurtulmuş Açıklamaları

5 Aralık 2017 TBMM genel kurulunda Numan Kurtuluş Bitcoin hakkında şu açıklamalarda bulundu;

“Dijital para “bitcoin”i bazı ülkelerin desteklediğini, bazı ülkelerin yasakladığına işaret eden Kurtulmuş, dünyada “bitcoin” ile ilgili şüphelerin, tereddütlerin henüz giderilemediğini belirtti. Kurtulmuş, Merkez Bankası ve İstanbul Borsasının, “bitcoin” piyasasını yakından takip eden çalışmalarını sürdürdüğünü belirterek, “Bizim de henüz resmi olarak bir tavrımız ortada değildir. Kimi ülkeler bitcoini kurtarıcı olarak görüyor, kimi ülkeler bunu şeytanlaştırıyor. Bunları biz de yakından takip ediyoruz.” ifadesini kullandı.”

Yukarıdaki veriler elimizdeki tek gerçek veriler. Buna göre Bitcoin Türkiye’de yasal mı değil mi dersek, aksi söylenmediği için yasal olduğunu söyleyebiliriz. Siz ne dersiniz? Sizce Bitcoin Türkiye’de Yasal mı?